รุ่นของบัตรประจำตัวประชาชนแบบอเนกประสงค์ ( Smart Card )

       บัตรประจำตัวประชาชนแบบอเนกประสงค์ ( Smart Card ) คือบัตรประจำตัวประชาชน ( ID  Card ) ที่พัฒนาต่อเนื่องมาจากบัตรรุ่นเดิมที่ใช้เทคโนโลยีบัตรแม่เหล็ก ( Magnetic Card ) โดยบัตรรุ่นใหม่นี้จะใช้เทคโนโลยีของบัตรสมาร์ทการ์ด ( Smart Card ) แทน ทั่งนี้เพื่อให้สามารถนำมาใช้งานได้หลากหลายประโยชน์มากกว่าเดิม รวมทั้งมีความปลอดภัยมากกว่าเดิมด้วย

นอกจากนี้กรมการปกครองซึ่งเป็นเป็นผู้ดูแลและพัฒนาระบบยังได้เปิดโอกาศให้หน่วยงานราชการอื่น ๆ สามารถร่วมใช้งานบัตรประชาชน ( ID Card ) นี้ได้ด้วย โดยบางหน่วยงาน จะมีการจัดเก็บข้อมูลของหน่วยงานเพิ่มลงไปในบัตร เพื่อการให้บริการ และ เป็นประโยชน์ต่อประชาชนมากที่สุด

บัตรที่ทางกรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย เลือกใช้เป็นบัตรสมาร์ทคาร์ด ( Smart Card ) แบบมีหน้าสัมผัส ( Contact Smart Card ) ชนิดจาวา ( Java Card ) ซึ่งจะต้องใช้คู่กับ เครื่องอ่านบัตร ( Smart Card Reader ) ที่เหมาะสม เช่น เครื่องอ่านบัตร ACS รุ่น ACR39U-I1 ที่จำหน่ายโดย ร้าน ศาลาไทยไอที เป็นต้น

ปัจจุบันนี้รัฐบาลไทยได้มีการจัดชื้อจัดหาเครื่องอ่านบัตรสมาร์ทการ์ด ( Smart Card Reader ) เพื่อใช้งานกับบัตรประชาชนแบบสมาร์ทการ์ด ( Smart Card ) เครื่องอ่านบัตรสมาร์ทการ์ด ( Smart Card Reader ) มีหลายรุ่น ซึ่งแต่ละรุ่นมีคุณสมบัติแตกต่างกันบ้าง ขึ้นกับว่าในการจัดชื้อแต่ละครั้งนั้นซื้อจากผู้ผลิตรายใด และมีการเพิ่มลักษณะเฉพาะอะไรลงไปหรือไม่

บัตรประจำตัวประชาชนแบบอเนกประสงค์ ( Smart Card ) รุ่นนำร่อง

เป็นบัตรประจำตัวประชาชนอเนกประสงค์ ( Smart Card ) ที่กรมการปกครองได้จัดทำเพื่อเผยแพร่ประชาสัมพันธ์บัตรในช่วงแรกให้กับประชาชนทั่วไปรับรู้ เริ่มจัดทำครั้งแรก 1 เมษายน พ.ศ. 2547 จำนวน 10,000 ฉบับ

บัตรประจำตัวประชาชนแบบอเนกประสงค์ ( Smart Card ) รุ่นที่ 1 

เป็นบัตรที่ใช้งานจริงโดยจัดชื้อทั้งสิ้น 12 ล้านฉบับ ซึ่งได้มีการนำไปจัดทำบัตรประชาชนในช่วง พ.ศ. 2548 ถึง 2549 ผลิตโดยกิจการร่วมค้าซีเอสที เริ่มออกบัตรให้กับประชาชนในพื้นที่จังหวัดชายแดดภาคใต้ตั้งแต่เดือน ตุลาคม พ.ศ. 2548 และ ให้กับชาวกรุงเทพใน เดือนพฤษจิกายน พ.ศ. 2548

บัตรรุ่นนี้มีพื้นที่ในการเก็บข้อมูลเพียง 28 กิโลไบต์ จีงจัดเก็บได้เฉพาะข้อมูลด้านการทะเบียนราษฎรและบัตรประจำตัวประชาชน ( ID Card ) ที่อยู่ในความรับผิดชอบของกรมการปกครองเท่านั้น

ลักษณะสำคัญของบัตรแบบอเนกประสงค์ ( Smart Card ) รุ่นนี้คือ

• จัดทำทั้งสิน 12 ล้านฉบับ
• ด้านบนซ้ายของหน้าบัตรยังไม่มีเครื่องหมายตราครุฑ
• มีแถบแม่เหล็กอยู่ด้านหลังบัตร ( Magnetic Card )
• มีข้อมูลตัวอักษรสำหรับการอ่านด้วยระบบ OCR อยู่ด้านหลังบัตร
• รหัสบัตรด้านหลังขึ้นต้นด้วย PM0

บัตรประจำตัวประชาชนแบบอเนกประสงค์ ( Smart Card ) รุ่นที่ 2

การจัดหาบัตรรุ่นที่สองมีจำนวนทั้งสิ้น 26 ล้านฉบับ เริ่มนำมาออกเป็นบัตรประจำตัวประชาชน ( ID Card ) ตั้งแต่เดือน พฤษภาคม พ.ศ. 2551 จนถึง พฤษภาคม พ.ศ.2553 บัตรรุ่นนี้ผลิตโดยกิจการร้านค้า วี เอส เค เป็นบัตรขนาด 64 กิโลไบต์ สามารถจัดเก็บข้อมูลทั้งของกรมการปกครองเองและข้อมูลของหน่วยงานอื่น ๆ อีก 4 หน่วยงาน ได้แก่ สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สป.สช.) , องค์การสงเคราะห์ทหารผ่านศึก , หน่วยงานบัญชาการกำลังสำรองและสำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร

ลักษณะสำคัญของบัตรแบบอเนกประสงค์ ( Smart Card ) รุ่นนี้คือ

• จัดทำทั้งสิ้น 26 ล้านฉบับ
• ด้านบนซ้ายของหน้าบัตรมีเครื่องหมายรูปครุฑ
• ยังไม่มีเส้นสีแดงพาดผ่านรูปถ่าย
• รหัสบัตรด้านหลังขึ้นต้นด้วย JC0

บัตรประจำตัวประชาชนแบบอเนกประสงค์ ( Smart Card ) รุ่นที่ 3

บัตรประจำตัวประชาชน ( ID Card ) รุ่นที่ 3 เริ่มออกบัตรตั้งแต่วันที่ 11 มีนาคม 2554 จนถึง พ.ศ. 2555 ผลิตโดย กลุ่มกิจการค้าร่วม วี เค มีหน่วยความจำภายใน 80 กิโลไบต์ ลักษณะบัตรจำคล้ายกับบัตรในรุ่นที่ 2 แต่มีการเพิ่มรายละเอียดบางอย่างเพื่อป้องกันการปรอมแปลงบัตร

ลักษณะสำคัญของบัตรแบบอเนกประสงค์ ( Smart Card ) รุ่นนี้คือ

• จัดทำทั้งสิ้น 26 ล้านฉบับ
• มีเส้นสีแดง ( Micro Text ) 2 เส้นพาดผ่านรูปถ่ายและด้านล่างของบัตร ข้อความภายในเส้นเป็นคำว่า THAILAND
• โฮโลแกรมด้านหลังบัตรมีรูปพระบรมมหารราชวังเพิ่มซ้อนอยู่บนแผนที่ประเทศไทย
• รหัสบัตรด้านหลังขึ้นต้นด้วย JC1

บัตรประจำตัวประชาชนแบบอเนกประสงค์ ( Smart Card ) รุ่นที่ 4

บัตรประจำตัวประชาชน ( ID Card ) รุ่นที่ 4 จำนวน 3.9 ล้านฉบับ เป็นบัตรที่จัดทำเสริมขึ้นมาระหว่างรอการประกวดราคาจัดซื้อผลิตโดย บริษัท วี-สมาร์ท จำกัด เริ่มออกบัตรตั้งแต่ปี 2555 ถึง เมษายน 2556 เป็นบัตรแบบเดี่ยวกับบัตรรุ่นที่ 3 มีพื้นที่จัดเก็บข้อมูล 80 กิโลไบต์

ลักษณะสำคัญของบัตรแบบอเนกประสงค์ (Smart Card ) รุ่นนี้คือ

• จัดทำทั้งสิ้น 3.9 ล้านฉบับ
• ลักษณะภายนอกเหมือนกับบัตรรุ่นที่ 3
• รหัสบัตรด้านหลังขึ้นต้นด้วย KN0
• พบว่าใช้งานกับโปรแกรมอ่านบัตรบางโปรแกรมไม่ได้ ต้องมีการปรับปรุงซอฟแวร์ก่อน

บัตรประจำตัวประชาชนแบบอเนกประสงค์ ( Smart Card ) รุ่นที่ 5

บัตรประจำตัวประชาชน ( ID Card ) รุ่นที่ 5 ผลิตโดยบริษัท ดาต้าโปรดักส์ ทอปปัง ฟอร์ม จำกัด จำนวน 16 ล้านฉบับ เริ่มออกบัตรตั้งแต่ 7 พ.ค. 2556

ลักษณะสำคัญของบัตรประจำตัวประชาชน ( ID Card ) รุ่นนี้คือ

• จัดทำทั้งสิ้น 16 ล้านฉบับ
• ลักษณะภายนอกเหมือนกับบัตรรุ่นที่ 3
• รหัสบัตรด้านหลังขึ้นต้นด้วย JT0
• ทำงานเร็วกว่าบัตรรุ่นเดิม ประมาณ 3 ถึง 4 เท่า
• พบว่าใช้งานกับโปรแกรมอ่านบัตรบางโปรแกรมไม่ได้ ต้องมีการปรับปรุงซอฟต์แวร์ก่อน 

บัตรประจำตัวประชาชนแบบอเนกประสงค์ ( Smart Card ) รุ่นที่ 6

บัตรประจำตัวประชาชน ( ID Card ) รุ่นที่ 6 เริ่มออกใช้งานตั้งแต่ต้นปี 2557

ลักษณะสำคัญของบัตรแบบอเนกประสงค์ ( Smart Card ) รุ่นนี้คือ

• จัดทำทั้งสิ้น 1.9 ล้านฉบับ
• ลักษณะภายนอกเหมือนกับบัตรรุ่นที่ 3
• รหัสบัตรด้านหลังขึ้นต้นด้วย JC2
• ความเร็วในการทำงานเท่ากับบัตรรุ่นที่ 4
• พบว่าใช้งานกับโปรแกรมอ่านบัตร ( Read Card ) บางโปรแกรมไม่ได้ ต้องมีการปรับปรุงซอฟแวร์ก่อน

ข้อมูลและรูปถาพบางส่วนมาจากเว็บไซต์ของกรมการปกครอง http://stat.bora.dopa.go.th/card/card.html และ www.rd-comp.com